آجر شاموتی
آجر شاموتی
آجر شاموتی یکی از جدیدترین نوع مصالح در ساختمان سازی است ، این مصالح در انواع سایز و رنگ‌های مختلف عرضه میشود. تقسیم بندی آجر شاموتی بر اساس شکل، رنگ (کرم کم رنگ تا قهوه‌ای کم رنگ) ابعاد، کاربرد و خواص آن می‌تواند متفاوت باشد اما تقسیم بندی آن بر اساس تولید و ساخت شامل پرس خشک، پرس نیمه خشک و پرس پلاستیک است هنگام خرید این آجر با کلمه نسوز رو به رو میشویم ، اما این کلمه به معنای مقاومت در برابر هر دمای نیست نیست. بلکه این حرارت سقف خاصی دارد
تفاوت آجر شاموتی و آجر قزاقی
ترکیب سنت و مدرنیته در نمای ساختمان‌ها، از دیرباز موردتوجه مردم بوده که همین امر باعث شده، امروزه آجرهای دکوراتیو یا همان آجرنماها بیش‌ازپیش مورداستفاده قرار بگیرند. آجر شاموتی و آجر قزاقی، از پرکاربردترین آجرها بخصوص در صنعت نماکاری هستند.
تفاوت در مواد سازنده آجرهای شاموتی و آجرهای قزاقی
بکارگیری رس در ساخت آجر باعث استحکام بالای میشود. البته برای جلوگیری از تغییرات ابعادی ناشی از استحکام خشک بودن خاک رس، ابتدا آن را در کوره می‌پزند و سپس توسط الک دانه‌بندی می‌کنند.
دو اکسید مهم به نام اکسید سیلیسیم و اکسید آلومینیوم در آجرهای شاموتی وجود دارد که به ترتیب 50 تا 85 درصد و 10 تا 45 درصد از ترکیبات این نوع آجرها را تشکیل می‌دهند. خاصیت دیرگدازی آجرهای شاموتی مربوط به میزان این دو اکسید در آجر است. همچنین مقدار کمی نیز از اکسید سایر عناصر مانند کلسیم و پتاسیم در آجرهای شاموتی وجود دارد.
اما در آجرهای قزاقی، اکسیدی وجود ندارد و تنها خاک رس سرند شده همراه با خاک‌های شیل و نسوز آماده میشود و پس از آن، گل تهیه شده از همان خاک را درون قالب می‌ریزند و تا خشک شود. سپس خشت خشک شده را در کوره قرار می‌دهند تا آجر آماده شود.
البته باید توجه داشت که آجرهای قزاقی بیشتر به روش‌های سنتی و قدیمی تولید می‌گردند و آجرهای شاموتی از لحاظ فرایند تولید، مکانیزه‌تر هستند.
انواع مختلف آجرهای قزاقی و آجرهای شاموتی
هر دو آجر را می‌توان از لحاظ تنوع در طرح و رنگ به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. اما برای هرکدام طبقه‌بندی‌های متفاوتی نیز ارائه شده است.
آجرهای شاموتی از نظر طرز تهیه در 4 دستهٔ پرس خشک، پرس نیمه‌خشک، پرس پلاستیک و ریخته‌گری دوغابی طبقه‌بندی میشود.
آجرهای قزاقی نیز از نظر شکل و محل استفاده، در 4 گروه آجر کامل، آجر نیمه، پلاک و آجرهای کف سنتی دسته‌بندی میشود.
البته باید توجه داشت که به دلیل تفاوت در مواد به‌کاررفته‌ای دو آجر از جمله اکسید آلومینیوم، برای آجرهای شاموتی، طبقه‌بندی بر حسب درصد اکید آلومینیوم به‌کاررفته انجام میشود که این دسته‌بندی در بین آجرهای قزاقی وجود ندارد.
همچنین، نوعی از آجرهای نسوز شاموتی وجود دارد که خود به دودسته دیوتی و سوپر – دیوتی تقسیم میشود.
تفاوت در رنگ‌های آجرهای شاموتی و آجرهای قزاقی
طیف رنگی موجود در بین آجرهای شاموتی از کرم کم‌رنگ تا قهوه‌ای قابل تغییر است. تیرگی رنگ آجر رابطه مستقیمی با میزان آهن موجود در خاک آن دارد. به‌طوری‌که هرچه آهن موجود در ترکیبات آجر بیشتر باشد رنگ آجر تیره‌تر خواهد بود.
از سوی دیگر آجر قزاقی بازه رنگی از نخودی تا قرمز را میشود. برخلاف آجرهای شاموتی، تیرگی آجرهای قزاقی به مدت‌زمان پخت آن را در کوره‌های آجرپزی مربوط میشود. هرچه آجرها مدت‌زمان بیشتری در کوره پخته شوند، رنگ آن را تیره‌تر خواهد بود.
ابعاد و سایز متفاوت آجرهای شاموتی و آجرهایی قزاقی
مهم‌ترین تفاوت این دو آجر در تنوع ضخامت آن‌هاست. به‌طوری‌که آجرهای شاموتی همگی دارای ضخامت 2.5 سانتیمتر بوده و فقط تفاوت آجرها در طول و عرض آن‌هاست. اما آجرهای قزاقی دارای حداقل سه نوع ضخامت مختلف با اندازه 5.3، 5.5 و 10 سانتیمتر می‌باشد.
ازاین‌رو آجرهای شاموتی بیشتر در ابعاد 5.5*20 ، 5.5*26 و 7*32 تولید می‌شوند. در حالی است که معمول‌ترین اندازه طول و عرض آجرهای قزاقی 5.5*20 می‌باشد که به‌صورت 5.3*5.5*20 ، 5.5*5.5*20 و 10*5.5*20 به بازار عرضه می‌شوند.
البته باید این نکته را در نظر داشت که امروزه تمامی آجر را با ابعاد موردنیاز مشتریان قابل تولید می‌باشند.
کاربرد آجرهای شاموتی و آجرهای قزاقی
ازآنجاکه این آجرها هر دو از جمله آجرهای دکوراتیو و آجرنما هستند، تفاوت چندانی در کاربردهای آن را مشاهده نمی‌شود. اما بااین‌وجود آجرهای شاموتی به دلیل مقاومت حرارتی بالا به‌مراتب بیشتر از آجرهای قزاقی در صنعت مورداستفاده قرار می‌گیرند.
آجرهای شاموتی در ساخت انواع کوره‌های صنعتی مانند کوره‌های ذوب‌آهن، ریخته‌گری، کوره‌های ساخت آلیاژهای آهنی و … به کار گرفته می‌شوند.
آجرهای قزاقی نیز به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند رنگ ثابت، مقاومت گرمایی و سرمایی بالا، مقاومت در برابر شکنندگی و سرمازدگی و… جایگاه ممتازی در بین آجرنماهای مورداستفاده در نماسازی ساختمان‌ها را از آن خود کرده‌اند.
